Turistang ali sasadyan quing Urumqi, Xingjian

English      Spanish      Filipino      Indonesian      Kapangpangan      Russian

Turistang ali sasadyan quing Urumqi, Xingjian

Ruben Z. Martinez, Ph.D.

Papunta cu Baku,  Azerbaijan, anyang ating milyari queng biyaje cu. Meguing metung cung turistang ali sasadyan. Ali kami mecalaco agad queng Beijing kaya melacwan ko queng canacung connecting flight na menibatan Urumqi papuntang Baku. Uling aduwa lamu reng biyaje quing Urumqi, mengailangang cung manaya ca rin para quing tutuquing biyaje. Dinatang cu Urumqi anyang martes ning gatpanapun at ing tutuquing biyaje quing miyercules ya pa. Uling casalanan ne ning airline ing aberya, dininan da cung cuwarto quing metung a hotel at dininan dacu muring pera para quing pamangan cu. Sactu yamu ing pera nung quing hotel ca mangan, pero sobra ya nung kilwal cu mangan. caya, sinali na cu mu quing turu-turu quilwal. Caya, meca sobra kung ditac a pera para ating cung pang-libut ampong panyaling suvenir.

Caysa quing saque cung taxi, sinaque cung bus. Mura mu ing pamasahe quing bus. Pare-parehu mu ing pamasahe, caya ali cu ne cailangang pakisabyan ing cunductor. Mayap namu, casi ali cu balu nung nanung sabyan cu casi ali cu balu nung nucarin cu munta. Ampong, masaquit mu rin casing maquisabi kareng taksi driver, ali la biyasang mag-ingles. Ali cu murin biyasang mag-instik. Queraclan caring tau Urumqi atin lang lahing Uygur. Biyasa lang manyalita quing Uygur, ampong Mandarin. Atin muring biyasang mag ruso. Ditac cu pa balung ruso caya ala ya pang silbi ing balu cu.

Nanu ing pigca-iba ning turistang ali sasadyan ampo ing ordinaryung turista? Ala yang planu o itinerari ing turista ali sasadyan.  Ing ordinaryong turista mangailangan yang planu nung nucarin-carin ya munta. Mamasa ya mu king oidu ing turistang ali sasadyan. Agyan nucarin ya munta, Masaya ne quing aquit na. Agyang ali na balu nung nanu ing aquit na. Den turistang ali sasadyan, magbiyaje la uling atin lang obra. Agyang makanyan, ali na buring sabían, na deng turistang ali sasadyan ali da buri ing mag-turista.

Queng paglilibut ku quing Urumqi, abalu cu a masaquit pala ing ala cang balu quing salita da. Macananu mu sabían, ing, nucarin ya ing banyu queni? Mayap namu, atin cung dalang dicsyunaryo, na malyaring ipaquit caretang intsik nung nanu ing buri cung sabyan. Atin la muring numero deng bus, caya malyari cang saque careng bus at balu mu nung macananu ca mebalic. Mapa namu, miras cu quetang metong a palenque. Dakal panyalwan. Ating gamit queng bale, baru, tinape, manuc, baca. Pero ala lang tindang babi. Deng pamangan balamu pamangan da reng Turko. Caya mu masyadong maparas, para queng panlasang capangpangan.

Macananu cu mequisabi careng intsik? Ginamit kung senyas para mangutang careng presyu da reng tinda da. Ginamit que ing cellphone cu para tumawad. Deng magtinda atin la muring maragul a calculator, ituro me mu ing bague a buri mung abalu ing presyu, ipaquit de quing calculator da. Malyari cang tumawad, ibili me murin ing tawad mu quing calculator. Macatapilang tawad, bayu cami micasundo quing presyu. Mecasali cung guwantes, bandana, jaquet, CD, ampong pamangan. Deng asali cung gamit, maragul a paquinabang quing Baku, Azerbaijan. Marimlang marimla na casi atimanong mag-umpisa ne ing Winter.  Queng pagmalibut cu, iquit kula mu rin deng urtelano, deng ubrero ampong caminero. Dakal a babaing magobra quing dalan. Pati driver dareng mangaragul a bus, babae lang asna quiyut, mangasanting la cutis na sobrang puti ampong sinquit la murin.

Meyari yang Doktor ning Anthropology ing autor quing University of the Philippines Diliman. Megui yang turistang ali sasadyan quing Asya ampong Europe. Atin pang aliwang blog na inistorya ne ing kayang pamaglibut.